Η νίκη της αριστεράς, η αριστερά της νίκης!

Τα τελευταία χρόνια, η αναφορά μας στο φοιτητικό κίνημα είχε χαρακτήρα άλλοτε μνείας στο παρελθόν και άλλοτε ευχολογίου για το μέλλον. Όταν μιλούσαμε για το παρόν, βάζαμε τον όρο «φοιτητικό κίνημα» μέσα σε εισαγωγικά, διότι αντιλαμβανόμασταν πως οι κατά καιρούς αντιδράσεις μίας μερίδας των φοιτητών δεν είχε ούτε την μαζικότητα, ούτε την οξύτητα και άρα ούτε τις προοπτικές νίκης που έχει ένα πραγματικό κίνημα. Υπήρχαν πάντα μέσα στον φοιτητικό συνδικαλισμό φωνές που υποστήριζαν πως ο δρόμος για την νίκη έχει ως αυτονόητο σταθμό την ενότητα, πως σε κάθε συγκυρία θα πρέπει να δρούμε επί των ζητημάτων που αυτή μας θέτει και όχι να διαχωρίζουμε τη δράση μας στη βάση διαφορών που δεν αφορούν τα άμεσα διακυβεύματα. 

Τέλος, πως πρέπει να καταλήγουμε στην κοινή δράση μέσα από το σεβασμό στον πλουραλισμό και την σύνθεση των απόψεων και όχι να επιδιώκουμε την ηγεμονία μίας πολιτικής γραμμής ως αυτοσκοπό και σε βάρος τελικά της κινηματικής διαδικασίας. Γιατί όλοι και όλες ξέρουμε (ακόμη κι αν κάποιοι εθελοτυφλούν) πως κίνημα με μόνο μία άποψη στο εσωτερικό του δεν υπήρξε ποτέ! Όμως κάθε φορά, επικρατούσε η εργαλειακή αντίληψη των κινημάτων, ως πεδίου εδραίωσης της μίας μοναδικής και εξ’ αποκαλύψεως πολιτικής αλήθειας. Επικρατούσε η περιχαράκωση και το φοιτητικό κίνημα ήταν συνέχεια μέσα στα εισαγωγικά. 

Τον Μάιο του 2006 ξεκίνησε ένας πρώτος γύρος Γενικών Συνελεύσεων που κατέληξε σε αποφάσεις καταλήψεων. Κοινό χαρακτηριστικό των συνελεύσεων ήταν η ενότητα σχεδόν όλων των δυνάμεων της φοιτητική αριστεράς. Όσο το κίνημα δυνάμωνε τόσο εντείνονταν η αντίδραση της καθεστωτικής ΔΑΠ που προσπαθούσε να σπάσει τις καταλήψεις, υποστηρίζοντας πως τις επιβάλουν κάποιες μειοψηφίες. Εντείνονταν όμως και η αντίδραση μίας «εξ’ αριστερών» φωνής που υποστήριζε πως «η κατάληψη είναι απαράδεκτο μέσο πάλης», πως «όποιος κάνει κατάληψη παίζει το παιχνίδι της κυβέρνησης», πως «δεν πρέπει να γίνει κατάληψη για να μην χαθεί η εξεταστική»! Η απάντηση σε αυτήν την επίθεση ήταν αποστομωτική: Στην Αθήνα δεν μένει ούτε ένα ΑΕΙ χωρίς κατάληψη. Σε όλη την Ελλάδα η συντριπτική πλειονότητα των σχολών κλείνουν. Το κίνημα έχει βγει από τα εισαγωγικά! Το έβγαλαν οι «μειοψηφίες» και οι «σύμμαχοι της κυβέρνησης». 

Μπροστά σε αυτήν την εξέλιξη και την πίεση που ασκήθηκε από τα μέλη των φοιτητικών συλλόγων, στο κίνημα ενσωματώθηκε και η μοναδική έκφραση της φοιτητικής αριστεράς που είχε μείνει απέξω, η ΠΚΣ. Από εκείνη τη στιγμή άρχισε να διεξάγεται - και κρατάει μέχρι σήμερα - μία σύγκρουση ανάμεσα σε δύο ριζικά διαφορετικές απόψεις για τα κινήματα. Η μία υποστηρίζει πως μέσα στον καπιταλισμό οι προοπτικές νίκης ενός κινήματος αλλά και τα αποτελέσματα μιας ενδεχόμενης νίκης είναι εξαιρετικά περιορισμένα, δηλαδή πως ο βασικός στόχος για μια κινηματική διαδικασία είναι όχι η νίκη αλλά η ζύμωση του κόσμου μόνο με μία συγκεκριμένη πολιτική αντίληψη και η αύξηση των μελών της αντίστοιχης οργάνωσης. Απόρροια αυτής της αντίληψης είναι σήμερα η απροθυμία της ΚΝΕ να αναγνωρίσει την αποχώρηση του ΠΑΣΟΚ από τη διαδικασία της αναθεώρησης ως νίκη του κινήματος. Η άλλη αντίληψη υποστηρίζει πως ένα κίνημα δεν μπορεί παρά να είναι πλουραλιστικό και πολυσυλλεκτικό. Δεν μπορεί παρά να λειτουργεί όχι στη λογική της επιβολής της μίας ενιαίας ατσάλινης σκέψης αλλά στην κατεύθυνση της σύνθεσης, στην κατεύθυνση της αμεσοδημοκρατίας. Και ασφαλώς, ένα κίνημα που λειτουργεί με αυτούς τους όρους είναι όχι απλώς βιώσιμο αλλά και νικηφόρο! 

Μέσα από την αντίληψη μας για τον τρόπο διεξαγωγής της κινηματικής διαδικασίας και την επιβεβαίωση της από το πανεπιστημιακό κίνημα των τελευταίων δέκα μηνών, οδηγούμαστε στην πεποίθηση πως για να καθίστανται όλο και πιο πιθανές οι προοπτικές νίκης των κινημάτων προϋπόθεση αποτελεί η ενότητα της αριστεράς. Η ενότητα αυτή όμως, ειδικά εφόσον σφυρηλατείται μέσα από τις κινηματικές διαδικασίες, πρέπει να διατηρεί κάποια περισσότερο σταθερά χαρακτηριστικά. Η ανάγκη για την ανασύνθεση της φοιτητικής αριστεράς και την άρση της πολυδιάσπασης της ήταν και είναι δεδομένη. Η νέα συνθήκη είναι πως αυτή η ανασύνθεση είναι πλέον όχι μόνο αναγκαία αλλά και εφικτή, όπως αποδείξαμε με την κοινή μας δράση στο κίνημα. Υπάρχει η ανάγκη αλλά και η δυνατότητα για μία συλλογικότητα της φοιτητικής αριστεράς με κυρίαρχα τα χαρακτηριστικά της ενότητας, του πλουραλισμού, της αυτονομίας. Μία συλλογικότητα της φοιτητικής αριστεράς που θα αντιτίθεται σαφώς στις νεοφιλελεύθερης έμπνευσης αναδιαρθρώσεις της εκπαιδευτικής διαδικασίας, που θα αντιπαλεύει την μετατροπή του πανεπιστημίου σε εντατικό τριτοβάθμιο επαγγελματικό εκπαιδευτήριο, που υποστηρίζει την διεξαγωγή ανεξάρτητης επιστημονικής διδασκαλίας και έρευνας. Αυτή η συλλογικότητα θα μπορεί να εκφράζει όλους/ες όσοι/ες συμμετέχουν στο πανεπιστημιακό κίνημα ή απλώς αναγνωρίζουν, ακόμη και μερικώς, τον εαυτό τους μέσα σε αυτό. 

Ως μεταπτυχιακοί φοιτητές και υποψήφιοι διδάκτορες βιώνουμε ακόμη πιο έντονα την ανάγκη ανάσχεσης όλων αυτών των αλλαγών, διότι ήδη τις ζούμε. Τα μεταπτυχιακά προγράμματα λειτουργούν από χρόνια ως δοκιμαστικοί σωλήνες για τις νεοφιλελεύθερες αλλαγές, όπως άλλωστε αποδείχθηκε και με τον νέο νόμο - «πλαίσιο», του οποίου οι προβλέψεις – και κυρίως οι συνέπειες - αποτελούν για εμάς ήδη πραγματικότητα: Χρονικοί περιορισμοί φοίτησης, εξωτερική χρηματοδότηση, δίδακτρα, άσυλο (πολλά μαθήματα διεξάγονται σε χώρους εκτός πανεπιστημίου), εξαρτημένη έρευνα, λειτουργία με κριτήρια αγοράς, μετατροπή της σχέσης «καθηγητή – φοιτητή» σε σχέση «υπαλλήλου – πελάτη» (πχ. «πως τολμάς να κάνεις απεργία αφού σε έχω πληρώσει;;;»), διάλυση επιστημονικών αντικειμένων και στρεβλή εξειδίκευση. Οι αγώνες μας πρέπει να συνεχιστούνε ενάντια σε κάθε λογική περιχαράκωσης. 

Η φοιτητική αριστερά έχει να διαδραματίσει εδώ τεράστιο ρόλο. Όχι με λογικές ανάθεσης αλλά με λογική συμμετοχής. Δεν θέλουμε να πείσουμε τον κόσμο να μας ψηφίζει για να νικήσουμε. Θέλουμε να μάθουμε όλοι από όλους πως να νικάμε. Γιατί τελικά, έτσι διαβάζεται η μεγάλη κίνηση της ιστορίας. Με νίκες! Manifesto ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΚΙΝΗΣΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ Παντείου